Anneke (Anna) van der Feer (1902-1956)
Portret van Anka Nienhuis
ca. 1931
Olieverf op doek op paneel
Rechtsonder gesigneerd Anneke van der Feer
47 x 36 cm
Lijst: 54 x 43
Provenance:
Privécollectie Vlissingen,
Privécollectie Veere
Literatuur:
Afgebeeld in André Stufkens, Anneke van der Feer. Helemaal eerlijk zijn, Europese Stichting Joris Ivens (2023), p. 26.
Informatie:
Anneke van der Feer was een toegewijde kunstenares en overtuigd communiste, wier leven en kunst in dienst stonden van de arbeidersklasse. Ze stond bekend als een onafhankelijke vrouw en politiek activiste, en haar kunst weerspiegelde haar sterke sociale overtuigingen.
De geportreteerde Anka Szymelmic Nienhuis (1912-1989) was van Pools-Joodse afkomst en verbleef halverwege de jaren dertig in de Sovjet-Unie. Eenmaal verhuisd naar Nederland raakte zij bevriend met Anneke van der Feer. De fotograaf Cas Oorthuys (1908-1975) heeft Anka Nienhuis meerdere malen voorafgaand en tijdens de Tweede Wereldoorlog gefotografeerd. Een intrigerende foto heeft Oorthuys geschoten op het moment dat Anka Nienhuis de jodenster op haar jas naait in 1944-1945. Deze fotoverzameling is onderdeel van de collectie van het Nederlands Fotomuseum in Rotterdam.
Geboren in Sneek in 1902, verhuisde Van der Feer naar Amsterdam om haar artistieke roeping na te streven, nadat ze zich had losgemaakt van haar welgestelde ouders. Ze genoot daar artistiek onderwijs van Harmen Meurs, een invloedrijke figuur in haar artistieke ontwikkeling. Vanaf 1927 toonde ze haar werken op de jaarlijkse Onafhankelijken tentoonstelling in het Stedelijk Musuem Amsterdam. Tijdens de voorbereidingen van de tentoonstelling in 1931 hielp zij Nola Hatterman met het ophangen van werk dat is vastgelegd in de welbelkende haast iconische foto.
Het werk van Anneke van der Feer was bedoeld om de realiteit krachtig en expressief weer te geven, zonder franjes. Ze werkt in de stijl van het sociaal realisme en de nieuwe zakelijkheid en toont daarin overeenkomsten met vooraanstaande kunstenaars zoals Charley Toorop en Dick Ket, met wie ze ook bevriend was.
Via Meurs leerde zij de Russische cineast Joris Ivens kennen, met wie ze later een relatie kreeg en in 1934 mee naar Moskou verhuisde. Terwijl ze in Moskou verbleef, produceerde ze sobere houtskooltekeningen van hardwerkende arbeiders van de staalfabriek Sikkel & Hamer, zowel mannen als vrouwen, die werden gepubliceerd in communistische bladen als De Tribune. Na Ivens' vertrek uit Moskou in 1936, bleef Van der Feer daar wonen tot 1938, vastberaden om deel te nemen aan de strijd die ze als cruciaal beschouwde. Ze verhuisde later naar Parijs en vestigde zich in 1940 uiteindelijk weer in Amsterdam. Na de oorlog verzorgt zij de omslag van het tijdschrift Repoeblik Indonesië ter gelegenheid van het één jarig bestaan van de onafhankelijkheid van Indonesië en in 1947 reist Van der Veer naar het bevrijdde Joegoslavië. De opbouw van Joegoslavië trok veel internationale jonge brigadisten aan die onder andere meehielpen bij het aanleggen van de nationale spoorlijn. Hier zal Van der Feer Ivens opnieuw treffen.
Van der Feer's kunst, die zowel olieverfschilderijen als houtskooltekeningen omvatte, wordt gekenmerkt door een grovere, sociaal-realistische stijl, die haar onderscheidt van haar leermeester Meurs. Haar werken vonden hun weg naar prominente musea en collecties, waaronder die van het Rijksmuseum, het Stedelijk Museum in Amsterdam, het Frans Hals Museum in Haarlem, het Gemeentemuseum Helmond, en het Poesjkin Museum Moskou.
Haar laatste jaren brengt Anneke van der Feer door in de Zeeuwse stad Veere. Op basis van haar werk aldaar wordt zij daarom gerekend tot de groep Veerse Joffers. In Veere ontmoette zij Herman Schutte, haar laatste partner. In 1956 overlijd Van der Feer onverwachts aan een hartaandoening.
Bob Scholte Fine Art bezit een collectie tekeningen van Anneke van der Feer. Bij interesse kunt u een mail sturen via het contactformulier.