Nola Hatterman (1899-1984)
De Nederlandse kunstenaar Nola Hatterman (1899-1984) wordt gezien als de schakel tussen de Surinaamse en Nederlandse kunstgeschiedenis en is daarmee een sleutelfiguur in het verbinden van het gedeelde (post)koloniale erfgoed van Nederland en Suriname.
In een opslag van de Amsterdamse kunstenaar Armand Baag (1941-2001) ontdekte de kunsthistoricus en expert Surinaamse en Caribische kunst Bart Krieger een collectie tekeningen van Nola Hatterman. Hatterman was de docent van Baag en later haar erfgenaam. Deze vondst leverde een schat aan informatie op over Hatterman, haar werkwijze en haar relatie tot Suriname.
Deze nieuwe inzichten zijn gebundeld in het boek Ellen de Vries (red.), Nola Hatterman, Geen kunst zonder kunnen (2021), dat gelijktijdig uitkwam met de tentoonstelling De Surinaamse School in het Stedelijk Museum Amsterdam.
Bob Scholte Fine Art biedt een deel van deze collectie nu te koop aan.
Nola Hatterman (1899-1984), De volkeren van Suriname in de schaduw van de overheerser, ca. 1983, olieverf op doek, 120 x 160 cm. Provenance: Tent. 'Identiteit' (1984) Suriname, Nola Hatterman Estate, Armand Baag. Prijs op aanvraag.
Nola Hatterman werd in 1899 geboren in Amsterdam. Al op jonge leeftijd ervaarde zij in haar omgeving de discriminatie tegen de bewoners van de koloniën, waardoor zij in de loop van haar leven een ‘sterk rechtvaardigheidsgevoel’ ontwikkelde. Na haar toneelstudie volgde zij teken- en beeldhouwlessen en nam zij deel aan tentoonstellingen, zoals bij De Onafhankelijken. Vanaf 1925 richtte Hatterman zich volledig op haar kunstenaarschap en vanaf 1929 ontwikkelde ze haar stijl in de richting van de Nieuwe Zakelijkheid. In 1930 schilderde zij Op het terras, een werk dat u wellicht kent van de permanente collectie van het Stedelijk Museum, waarop afgebeeld de trompettist en toneelspeler Lou Drenthe aan een biertje.
Drenthe en Arie Jansma introduceerden Hatterman bij Anton de Kom en de activistische Surinaamse intellectuele gemeenschap. In de jaren ’30 groeit haar sympathie en compassie voor de Afro-Surinamers en start zij met het bieden van een tegengeluid tegen het opgelegde Europese (witte) schoonheidsideaal en het opkomende fascisme. Nola Hatterman is beroemd om haar portretten. Een beruchte uitspraak van Hatterman op de vraag waarom ‘zij toch altijd zwarte mensen schilderde’ luidt: ‘voor mijn gevoel een wat vreemde vraag; niemand zal een schilder vragen waarom hij zich tot blanke modellen bepaalt.’ Hatterman wil ‘de zwarte menschen in al hun individuele schakeringen en ingeschakeld in de moderne samenleving’ afbeelden, en niet als karikatuur zoals destijds gangbaar was.
In 1953 besluit Hatterman naar Suriname te verhuizen en al snel wordt ze directeur van de School voor Beeldende Kunst in Paramaribo. In deze hoedanigheid heeft zij een grote invloed gehad op de hedendaagse generaties Surinaamse kunstenaars en onderrichtte zij onder anderen Armand Baag, Ruben Karsters en Soeki Irodikromo. In 1984 kwam Hatterman om bij een auto-ongeluk. Ze bleef tot haar overlijden actief als beeldend kunstenaar.
Haar werken zijn recent aangekocht door meerdere musea waaronder Kunstmuseum Den Haag, opgenomen in de collectie van het Tropenmuseum (Wereldmuseum) en het Rijksmuseum en o.a. te zien in de vaste opstelling van het Stedelijk Museum Amsterdam.
De werken die hieronder te koop staan, zijn afkomstig uit de nalatenschap van Nola Hatterman en uit de voormalige collectie Baag. Een deel staat afgebeeld in het eerder genoemde boek van Ellen de Vries. Meer informatie over Hatterman is te vinden op de website www.nolahatterman.com.
